Bỗng nhiên vào một ngày đẹp trời, nhà đầu tư mới tham gia thị trường chứng khoán có thể sẽ cảm thấy hoang mang và khó hiểu, thậm chí choáng váng xây xẩm cả mặt mày khi gặp phải tình huống sau:
Mở Bảng giá cổ phiếu ra thì thấy cổ phiếu sụt giảm một cách “kỳ lạ” so với phiên ngày hôm qua, thậm chí biên độ dao động giá của cổ phiếu còn vượt quá so với quy định (7% ở sàn HoSE; 10% ở sàn HNX hay 15% ở sàn Upcom). Nếu nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu đó sẽ cảm thấy hoảng hốt khi tài khoản bất ngờ “bốc hơi” một khoản tiền mà không biết đã đi đâu về đâu…
Đa phần các trường hợp là do doanh nghiệp thực hiện chốt quyền chia cổ tức. Vào ngày đó, ngày giao dịch không hưởng quyền (GDKHQ), cổ phiếu sẽ bị điều chỉnh làm giảm thị giá xuống. Mục đích của việc điều chỉnh giá nhằm để giữ nguyên tổng giá trị tài sản của nhà đầu tư. Phần tiền bị hụt đi của nhà đầu tư sẽ được bù đắp vào 1 thời điểm sau đó, khi cổ tức về tài khoản dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu (trong điều kiện giá cổ phiếu trên thị trường không sụt giảm).
Trên biểu đồ giá chưa điều chỉnh, nhà đầu tư sẽ thấy giá cổ phiếu vào ngày GDKHQ sẽ sụt giảm 1 khoảng trống rất không bình thường. Trong trường hợp biểu đồ đã được điều chỉnh, giá ghi nhận từ các phiên trước đó cũng sẽ giảm xuống theo giá tại ngày GDKHQ.
Theo Khoản 4, Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về việc chia cổ tức:
Cổ tức phải được thanh toán đầy đủ trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày kết thúc họp ĐHĐCĐ thường niên. HĐQT lập danh sách cổ đông được nhận cổ tức, xác định mức cổ tức được trả đối với từng cổ phần, thời hạn và hình thức trả chậm nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả cổ tức.
Thị giá cổ phiếu sẽ bị điều chỉnh kỹ thuật vào ngày GDKHQ
Ngày GDKHQ cũng là yếu tố mà nhà đầu tư cần quan tâm khi giao dịch chứng khoán. Đây là ngày giao dịch trước ngày chốt danh sách cổ đông nhận cổ tức một ngày. Nhà đầu tư mua cổ phiếu trong ngày này sẽ không được hưởng quyền liên quan, ở trường hợp này là cổ tức. Điều này bắt nguồn bởi quy định giao dịch T+2 tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Do đó, muốn được nhận cổ tức, cổ đông phải mua vào chậm nhất là trước ngày GDKHQ. Khi đã nằm trong danh sách chốt, bạn chắn chắn sẽ được nhận cổ tức dù có bán ra cổ phiếu ngay sau đó hay không.
Nhà đầu tư có thể dễ dàng kiểm tra lại thông tin liên quan đến chia cổ tức, để nắm chính xác về kế hoạch chia cổ tức của doanh nghiệp. Đây là trách nhiệm và nghĩa vụ mà tất cả doanh nghiệp niêm yết bắt buộc phải công bố thông tin công khai.
Năm 2021, có hơn 410 doanh nghiệp niêm yết trên HoSE và HNX; 420 doanh nghiệp UPCoM thực hiện chi trả cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông.
Ví dụ minh họa cổ phiếu Vinacafe Biên Hòa (mã VCF – Sàn HoSE)
Tại sàn HoSE, ngoài CTCP Vinacafé Biên Hòa (mã VCF) thì không có thêm mã cổ phiếu nào có tỷ lệ cổ tức tiền mặt trên 100%. Vinacafé Biên Hòa là công ty chi trả cổ tức tiền mặt cao nhất 2021 với tỷ lệ 250%, tương đương 25,000 đồng/cp.
Ngày 09/12/2021 Công ty CP Vinacafe Biên Hòa (mã VCF) thông báo chi trả tạm ứng cổ tức năm 2021 bằng tiền với tỷ lệ thực hiện là 250%/mệnh giá tức 1 cổ phiếu được nhận 25.000 đồng. Ngày 15/12/2021 là ngày giao dịch không hưởng quyền, ngày 16/12/2021 là ngày đăng ký cuối cùng, ngày thanh toán là 24/12/2021.
Như hình bên dưới bạn đã thấy cuối phiên ngày 14/12/2021 giá cổ phiếu VCF là 292.000 đồng, còn sau đó 1 ngày cuối phiên 15/12/2021 (ngày giao dịch không hưởng quyền) giá cổ phiếu VCF là 262.000 đồng. Ta thấy giá cổ phiếu VCF có sự sụt giảm 30.000 đồng.
Theo quy định thì cổ phiếu niêm yết sàn HoSE như VCF thì biên độ giao động trong 1 ngày không được quá 7%, tức là ngày hôm sau giá cổ phiếu VCF tăng hay giảm không quá: 292.000 đồng x 7% = 20.440 đồng mà ở đây sự sụt giảm tới 30.000 đồng.
Nguyên nhân ở đây là ngày 15/12/2021 là ngày giao dịch không hưởng quyền để chi trả cổ tức 25.000 đồng nên giá tham chiếu cổ phiếu VCF được điều chỉnh đầu phiên trong ngày 15/12/2021 là:
292.000 đồng – 25.000 đồng = 267.000 đồng
Trong ngày 15/12/2021 giá cổ phiếu VCF giảm 5.000 đồng/cổ phiếu nên giá VCF cuối phiên là:
267.000 đồng – 5.000 đồng = 262.000 đồng
Ví dụ minh họa cổ phiếu CTCP Thống Nhất (mã BAX – Sàn HNX)
Tại sàn HNX chỉ có 1 mã cổ phiếu có tỷ lệ cổ tức tiền mặt trên 100% là CTCP Thống Nhất (mã BAX), với 130.93%, tương đương hơn 13,000 đồng/cp. CTCP Thống Nhất (mã BAX) là công ty chi trả cổ tức tiền mặt cao nhất trên sàn HNX năm 2021.
Thông báo ngày đăng ký cuối cùng lập danh sách cổ đông đối với cổ phiếu BAX của CTCP Thống Nhất như sau:
1. Ngày đăng ký cuối cùng: 26/04/2021
2. Ngày giao dịch không hưởng quyền: 23/04/2021
3. Lý do và mục đích:
* Trả cổ tức bằng tiền mặt đợt 2 năm 2020
– Tỷ lệ thực hiện: 130,93%/cổ phiếu (01 cổ phiếu được nhận 13.093 đồng)
– Thời gian thực hiện: Chia thành 02 đợt
+ Đợt 1: Ngày 26/05/2021: 40,93%/cổ phiếu (01 cổ phiếu được nhận 4.093 đồng)
+ Đợt 2: Ngày 26/07/2021: 90,00%/cổ phiếu (01 cổ phiếu được nhận 9.000 đồng)
Như hình bên dưới bạn đã thấy cuối phiên ngày 22/04/2021 giá cổ phiếu BAX là 97.000 đồng, còn sau đó 1 ngày cuối phiên 23/04/2021 (ngày giao dịch không hưởng quyền) giá cổ phiếu BAX là 77.800 đồng. Ta thấy giá cổ phiếu BAX có sự sụt giảm 19.200 đồng.
Theo quy định thì cổ phiếu niêm yết sàn HNX như BAX thì biên độ giao động trong 1 ngày không được quá 10%, tức là ngày hôm sau giá cổ phiếu BAX tăng hay giảm không quá: 97.000 đồng x 10% = 9.700 đồng mà ở đây sự sụt giảm tới 19.200 đồng.
Nguyên nhân ở đây là ngày 23/04/2021 là ngày giao dịch không hưởng quyền để chi trả cổ tức 13.093 đồng nên giá tham chiếu cổ phiếu BAX được điều chỉnh đầu phiên trong ngày 23/04/2021 là:
97.000 đồng – 13.093 đồng = 83.907 đồng
Trong phiên giao dịch ngày 23/04/2021 giá cổ phiếu BAX giảm 6.100 đồng/cổ phiếu nên giá BAX cuối phiên là:
83.907 đồng – 6.100 đồng = 77.807 đồng (LÀM TRÒN 77.800 đồng)
Qua bài viết này hy vọng đã giải thích được cho bạn Tại sao giá cổ phiếu lại giảm một cách rất “kỳ lạ” khi chia cổ tức. Thực chất thì vào ngày giao dịch không hưởng quyền (GDKHQ), cổ phiếu sẽ bị điều chỉnh làm giảm thị giá xuống còn mục đích của việc điều chỉnh giá nhằm để giữ nguyên tổng giá trị tài sản của nhà đầu tư.
